TOPIK 7
|
SOSIOLINGUISTIK
|
Dalam topik ini,
anda akan diberi pendedahan mengenai
peranan bahasa dalam
pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah serta masyarakat. Tambahan pula, topik ini juga ketengahkan
kepelbagaian bahasa yang sedia ada di Malaysia serta peranan guru dalam
menyatukan pelajar yang terdiri daripada pelbagai budaya dan
bahasa.
7.1 Peranan
Bahasa dalam Masyarakat
Pelbagai Budaya
Guru menggunakan
bahasa untuk menyampaikan pengajarannya. Guru juga menggunakan bahasa untuk
membimbing dan menasihati murid-muridnya.
Malaysia merupakan sebuah Negara yang mempunyai rakyat yang terdiri daripada pelbagai etnik, sehubungan
dengan itu, guru-guru perlu memahami latar belakang murid yang diajar terutama
faktor budaya yang mempengaruhi perlakuan muridnya samaada perlakuan berbahasa
atau perlakuan bukan bahasa. Penggunaan
bahasa sangat berkait rapat dengan latar belakang murid terutama budaya di mana
murid itu dibesarkan dan menjalani kehidupannya.
Bahasa yang
dipertutur oleh manusia adalah suatu anugerah
Tuhan kepada manusia kerana dengan bahasa manusia menyampaikan hasrat,
meluahkan rasa dan mengemukakan pandangan.
Bahasa merupakan alat perhubungan manusia dalam kehidupan sosialnya sejak
manusia dicipta oleh Tuhan. Maka,
keupayaan manusia berbahasa perlu disyukuri kerana bahasa sebagai alat penting kepada manusia sehingga manusia mampu menjalani
kehidupan bermasyarakat dengan sempurna.
Bahasa menyampaikan makna dalam kehidupan sosial dan apabila digunakan
dalam konteks komunikasi, bahasa dikaitkan dengan budaya yang pelbagai dan
kompleks. Manusia mengungkap kata-kata
berdasarkan pengalamannya yang menyampaikan fakta, idea dan peristiwa yang
merujuk kepada pengetahuan mereka tentang dunia yang dikongsi bersama. Kata-kata yang diungkapkan menggambarkan
sikap, kepercayaan, fahaman, dan pandangan dan sekali gus bahasa sebenarnya
suatu realiti budaya. Manusia
menggunakan bahasa bukan sekadar untuk membuktikan pengalaman yang dilalui,
sebaliknya bahasa yang dipertutur mencipta pengalaman yang baharu apabila
bahasa mampu menjadi medium perhubungan antara manusia.
Penerangan di
atas telah menjelaskan kepada anda peranan bahasa dalam kehidupan
masyarakat. Jadi, apakah yang anda faham
tentang sosiolinguistik? Kebanyakan
tokoh bahasa di dalam dan di luar Negara
bersetuju bahawa ilmu sosiolinguistik ialah bidang pengkajian hubungan manusia
dengan bahasa. Dalam konteks Malaysia
yang terdiri daripada pelbagai kaum, bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi yang
tuturkan oleh rakyat Malaysia, namun begitu, Malaysia mempunyai pelbagai jenis
bahasa etnik yang masing-masing membawa
identiti budaya yang tersendiri. Walau
pun bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi
yang menjadi bahasa pengantar
rakyat pelbagai kaum di Malaysia, namun pelbagai etnik Malaysia dibenarkan
bertutur dalam bahasa masing-masing tanpa sebarang sekatan.
7.2 Kepentingan Penggunaan
Satu Bahasa Pengantar
Kita telah
mengetahui bahawa Malaysia memiliki pelbagai etnik, pelbagai bahasa serta
pelbagai budaya dan hal ini merupakan cabaran terbesar kepada Negara dalam
membina rakyat bersatu padu. Sehubungan dengan itu, pemimpin Negara sejak zaman sebelum mencapai
kemerdekaan lagi telah nampak isu bahasa dan etnik ini dan oleh kerana itu
sekiranya anda mengkaji Laporan-Laporan berhubung Pendidikan anda akan ketahui
bahawa kesemua Laporan menekankan aspek penggunaan bahasa kepada rakyat Tanah
Melayu. Hal ini menunjukkan bahawa
sosiolinguistik di Malaysia bukanlah perkara mudah dan tidak perlu diberi
perhatian sewajarnya, sebaliknya, sosiolingistik merupakan bidang yang sangat
penting dalam menentukan tahap keharmonian dan keamanan Negara.
Apakah pentingnya
penggunaan satu bahasa sebagai bahasa pengantar kepada sebuah Negara seperti
Malaysia?
Dalam laporan
Cheesman (1946) didapati bahawa di dalam satu kelas di sebuah kelas sekolah
Inggeris, terdapat murid-murid pelbagai etnik yang menuturkan hampir sebelas
jenis bahasa. Seandainya, murid-murid
ini tidak menguasai satu bahasa yang sama sebagai bahasa pengantar, maka pasti
guru berhadapan dengan masalah untuk menyampaikan pengajarannya dan murid tidak
akan memperoleh ilmu, apa lagi untuk menyatupadukan mereka.
Sedarkah anda
bahawa perbezaan bahasa membawa kepada perbezaan budaya dan perbezaan budaya
yang ketara tidak akan membawa perpaduan antara kaum atau etnik? Sehubungan dengan itu, Laporan Barnes pada
tahun 1950 mencadangkan penggunaan bahasa Inggeris dan bahasa Melayu sahaja di
semua sekolah kebangsaan. Barnes juga
mencadangkan pemansuhan sekolah vernacular Cina dan Tamil tetapi ditentang kuat
terutama oleh kaum Cina kerana khuatir
penutupan sekolah Cina sedia ada.
Rentetan tersebut berterusan dengan Laporan Fenn-Wu 1951 dan seterusnya
pada 1956 Laporan Razak yang menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
di sekolah. Ordinan Pelajaran 1957
diluluskan bagi melaksanakan usul Laporan Razak di mana perancangan pendidikan
dirangka meliputi semua kaum di Tanah Melayu dan ini merupakan asas
perkembangan pendidikan seterusnya di Malaysia.
Seterusnya dalam Laporan Rahman Talib 1960 adalah bukti betapa kerajaan
bersungguh-sungguh membentuk satu sistem pendidikan yang bersifat kebangsaan
sebagai usaha menyatupadukan rakyat Malaysia.
Seterusnya dalam Akta 1961 termaktab Dasar Pendidikan Kebangsaan yang
menggariskan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama untuk semua peringkat
pendidikan dengan mengguna pakai kurikulum dan peperiksaan yang sama untuk
semua murid.
7.3 Peranan Guru
dalam Aspek Sosiolinguistik
Guru memainkan peranan yang sangat penting
untuk membentuk jati diri murid yang menghayati bahasa rasmi dan budaya
nasional di samping menerap nilai-nilai menghormati perbezaan bahasa dan budaya
menurut etnik.
Bagaimanakah guru mampu memainkan peranan
dalam memartabatkan bahasa Kebangsaan dengan membentuk rakyat yang mempunyai
jati diri sebagai rakyat Malaysia
Antara peranan yang dimainkan oleh guru ialah
mengadakan pelbagai aktiviti bahasa, sastera dan budaya dalam kalangan
murid-muridnya. Aktiviti yang memartabatkan
bahasa Kebangsaan boleh dilakukan di dalam bilik darjah atau di luar bilik
darjah. Selain aktiviti pengajaran dan
pembelajaran, kegiatan kokurikulum adalah saluran terbaik untuk memartabatkan
Bahasa kebangsaan melalui kepelbagaian
aktiviti dan projek yang kreatif, menyeronokkan serta memanfaatkan murid. Bagi
mengekalkan warisan budaya dan bahasa kepelbagaian etnik di Malaysia, guru
boleh menyelitkan unsur-unsur warisan budaya etnik-etnik lain dengan
menggunakannya sebagai sumber pengajaran dan pembelajaran, contohnya, menggunakan cerita rakyat etnik Iban dalam
pengajaran Bahasa Melayu, menggunakan lagu etnik Kadazandusun dalam pengajaran
dan pembelajaran muzik, menggunakan
tarian India dalam Pendidikan Jasmani.
Malahan pelbagai permainan tradisional
milik etnik-etnik ini dapat digunakan sebagai pendekatan “Games based learning”
dalam pengajaran dan pembelajaran.
Penggunaan sumber P&P dengan menggunakan kepelbagaian unsur budaya
bukan sahaja memupuk kesefahaman kalangan murid yang tediri daripada pelbagai
etnik, malahan ruang tersebut akan mendorong murid memahami dan menguasai kosa
kata bahasa etnik rakan-rakan mereka.
Sekiranya guru mampu meneruskan dan mentadbirkan hal ini dengan
berkesan, setiap etnik tidak berasa tersisih, sebaliknya menjadikan Malaysia
3.3 Rumusan
Topik ini membincangkan mengenai aspek
sosiolinguistik di Malaysia dan . Antara
aspek –aspek penting adalah berikut:
- Malaysia merupakan sebuah negara pelbagai kaum yang mempunyai pelbagai bahasa
- Malaysia terdiri daripada pelbagai kaum dan bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi yang tuturkan oleh rakyat Malaysia.
- Demi menyatupadukan rakyat Malaysia, beberapa dasar digariskan antaranya Akta 1961 yang termaktub Dasar Pendidikan Kebangsaan di mana bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama untuk semua peringkat pendidikan dengan mengguna pakai kurikulum dan peperiksaan yang sama untuk semua murid.
- Guru perlu memainkan peranan dengan mengadakan pelbagai aktiviti bahasa, sastera dan budaya dalam kalangan murid-muridnya. Aktiviti yang memartabatkan bahasa Kebangsaan boleh dilakukan di dalam bilik darjah atau di luar bilik darjah.
Di bawah adalah senarai teks bacaan dan buku rujukan yang digunakan. Teks Bacaan Asas
Muhamad Kamarul Kabilan & Zaharah Hassn.(2005). Readings on ethnic relations in a
multicultural society. Serdang: Universiti Putra Malaysia.
Rujukan
Woolfolk,A. (2004). Educational Psychology. Boston: Allyn & Bacon
No comments:
Post a Comment